Poczucie samoskuteczności i satysfakcji z życia młodych Ukraińców w czasie wojny

Danuta Wosik-Kawala, Ewa Sarzyńska-Mazurek, Halyna Bevz

Анотація


W artykule przedstawiono wyniki badań stanowiących część dużego projektu badawczego, poświęconego funkcjonowaniu obywateli Ukrainy w czasie inwazji Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy. Podjęte analizy koncentrują się na grupie młodych dorosłych Ukraińców uczestniczących w procesie kształcenia formalnego. Wojna w znacznym stopniu zmieniła sytuację edukacyjno-zawodową osób przygotowujących się do wejścia na rynek pracy i niejednokrotnie zmusiła do korekty planów związanych z własną karierą. Szczególne znaczenie w tym trudnym okresie nabiera poczucie własnej skuteczności, zwłaszcza wśród osób młodych stanowiących potencjał społeczno-obywatelski państwa. Wojna jako sytuacja traumatyczna w znacznym stopniu przyczynia się do ograniczenia autonomicznego funkcjonowania ludzi w wielu obszarach życia, co w efekcie powoduje obniżenie ich poczucia samoskuteczności, które dotyczy przekonania człowieka co do możliwości skutecznego poradzenia sobie w sytuacjach stresujących, niejednoznacznych i nieprzewidywalnych. Ważną kwestią podjętą w niniejszych badaniach jest także poczucie zadowolenia z życia badanych młodych dorosłych. Pozytywne wartościowanie swojego życia należy do ważnych czynników, od których zależy subiektywne odczuwanie dobrostanu przez jednostkę. Poziom satysfakcji z życia przekłada się na gotowość do rozwoju, podejmowania działań ukierunkowanych na realizację własnych planów i zamierzeń. Diagnoza poczucia samoskuteczności i satysfakcji z życia pozwala na opracowanie działań mających na celu rozwój tychże właściwości. W artykule Autorki ukazują związek między poczuciem własnej skuteczności a satysfakcją z życia badanych osób, gdyż zdobyte przez człowieka doświadczenia i ich ocena kształtuje subiektywne poczucie szczęścia.

Ключові слова


poczucie samoskuteczności; satysfakcja z życia; młodzi dorośli; wojna; kształcenie dorosłych.

Повний текст:

PDF

Посилання


BIBLIOGRAFIA / СПÐ?СОК Ð’Ð?КОРÐ?СТÐÐÐ?Ð¥ ДЖЕРЕЛ / REFERENCES (TRANSLATED AND TRANSLITERATED)

N. N. Taleb, The black swan: The impact of the highly improbable. 1st ed. Random House, 2007. [Online]. Available: https://www.stat.berkeley.edu/~aldous/157/Books/Black_Swan-sub.pdf Application date: January 05, 2024.

С. Кравчук, «Особливості життєстійкості як фaктоpa психологічної пpужності особистості юнaцького віку в умовaх воєнного конфлікту», Науковий вісник Херсонського державного університету, т. 1, вип. 1, с. 99–105, 2018.

Т. Сила, С. Форрестер, Мобілізація громад: досвід ПРООН реалізації підходу громадської безпеки і соціальної згуртованості. 2018. [Електронний ресурс]. Доступно: http://surl.li/noeqp Дата звернення: Січ. 05, 2024.

C. Guarnaccia, F. Scrima, A. Civilleri, L Salerno, «The Role of Occupational Self-Efficacy in Mediating the Effect of Job Insecurity on Work Engagement, Satisfaction and General Health», Current Psychology, vol. 37(3), s. 488–497, 2018. https://doi.org/10.1007/s12144-016-9525-0

S. Ciairano, T. C. Callari, E. Rabaglietti, A. Roggero, «Life satisfaction: the contribution of job precariousness, sense of coherence and self-efficacy: a study in Italian adults», in book Psychology of satisfaction; B. S. Nguyen, Ed. New York, USA: Nova Science Publishers, 2012, pp. 87–108. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/265126528_Life_Satisfaction_The_Contribution_of_Job_Precariousness_Sense_of_Coherence_and_Self-Efficacy_-_A_Study_in_Italian_Adults Application date: January 05, 2024.

Т. О. Гальцева, «Порівняльний аналіз уявлень різних категорій дорослих про ефективність власної навчальної діяльності», Технології розвитку інтелекту, vol. 2, № 7(18), 2017. [Електронний ресурс]. Доступно: https://psytir.org.ua/upload/journals/2.7/authors/2017/Galceva_Tetjana_Oleksiivna_Porivnjalnyj_analiz_ujavlen_riznyh_kategorij_doroslyh_pro_efektyvnist_vlasnoi_navchalnoi_dijalnosti.pdf Дата звернення: Січ. 05, 2024.

О. Креденцер, «Професійна самоефективність та її роль у забезпеченні психологічного здоров’я персоналу освітніх організацій в умовах війни та повоєнного відродження: теоретичний аналіз проблеми», Організаційна психологія. Економічна психологія, № 2/3(29), с. 52–64, 2023. [Електронний ресурс]. Доступно: http://orgpsy-journal.in.ua/index.php/opep/article/view/395 Дата звернення: Січ. 05, 2024.

E. Krause, «Poczucie samoskuteczności studentów w karierze (komunikat z badań)», Szkoła-Zawód-Praca, nr 3(14), s. 85–107, 2012. [Online]. Available: https://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/3362 Application date: January 05, 2024.

V. R. Rodek, «Poczucie własnej skuteczności jako czynnik różnicujący samodzielne uczenie się studentów», Studia Edukacyjne, nr 58, s. 107–122, 2020. https://doi.org/10.14746/se.2020.58.6

G. Nowak, K. Pawlas, S. Duda, A. Kulik, D. Nowak, «Poczucie własnej skuteczności a zachowania zdrowotne i satysfakcja z życia studentów dietetyki», Psychologia Rozwojowa, t. 23, nr 3, s. 83–95, 2018. https://doi.org/10.4467/20843879PR.18.018.9359

G. J. Nowicki, B. Ślusarska, B. Zboina, A. Deluga, «Poczucie własnej skuteczności i umiejscowienie kontroli jako zasoby determinujące podejmowanie zachowań związanych ze zdrowiem», Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, nr 10(2), s. 18–37, 2017. [Online]. Available: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171517710 Application date: January 05, 2024.

Безпека і здоров’я на роботі у воєнний та післявоєнний час. Досвід України в умовах російської агресії. 2023. [Електронний ресурс]. Доступно: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---sro-budapest/documents/genericdocument/wcms_856143.pdf Дата звернення: Січ. 05, 2024.

Z. Juczyński, Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa, Polska, 2001. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/282417001_Narzedzia_pomiaru_w_promocji_i_psychologii_zdrowia_Pracownia_Testow_Psychologicznych_Polskiego_Towarzystwa_Psychologicznego Application date: January 05, 2024.

A. Łuczyńska, Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczają? Gdańsk, Polska : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004.

J. M. Nicklin, K. J. Williams, «Self-Regulation of Goals and Performance: Effects of Discrepancy Feedback, Regulatory Focus, and Self-Efficacy», Psychology, vol. 2, no. 3, s. 187–201, 2011. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/228423920_Self-Regulation_of_Goals_and_Performance_Effects_of_Discrepancy_Feedback_Regulatory_Focus_and_Self-Efficacy Application date: January 05, 2024.

I. M. Łukasik, Poczucie własnej skuteczności we współpracy z grupą. Eksperyment pedagogiczny w przestrzeni akademickiej. Lublin, Polska : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.

І. І. Сняданко, «Дослідження рівня навчально-професійної самоефективності в студентів технічних університетів», Практична психологія та соціальна робота, № 4, с. 7–12, 2014.

P. Ziemiański, K. Zięba, «Znaczenie źródeł poczucia samoskuteczności u początkujących przedsiębiorców: raport z badań», Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce – teoria i praktyka, nr 2, s. 91–97, 2014. [Online]. Available: https://zie.pg.edu.pl/documents/30328766/30679239/REME_9_%282-2014%29-Art6.pdf Application date: January 05, 2024.

A. Bandura, Teoria społecznego uczenia się. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

P. K. Oleś, Wprowadzenie do psychologii osobowości. Wyd. 2. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe «Scholar», 2005.

V. Jachimowicz, T. Kostka, «Satysfakcja z życia starszych kobiet», Ginekologia Praktyczna, vol. 17, nr 3, s. 27–32, 2009.

M. Argyle, Psychologia szczęścia. Wrocław, Polska : Wydawnictwo ASTRUM, 2004.

J. Czapiński, «Niekliniczne wskaźniki zdrowia psychicznego Polaków. Identyfikacja społecznych grup podwyższonego ryzyka», w Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja; J. Cz. Czabała, Red. Warszawa, Polska : Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2000, s. 231–323.

The Satisfaction With Life Scale / E. Diener, R. A. Emmons, R. J. Larson, S. Griffin. [Online]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16367493/ Application date: May 05, 2022.

General Self Efficacy Scale / R. Schwarzer, M. Jerusalem. [Online]. Available: https://userpage.fu-berlin.de/~health/selfscal.htm Application date: May 05, 2022.

J. J. Arnett, «Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties», American Psychologist, vol. 55(5), s. 469–480, 2000.

B. B. Frey, «Snowball Sampling», in The SAGE Encyclopedia of Educational Research, Measurement, and Evaluation. 2455 Teller Road, Thousand Oaks, California 91320: SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781506326139.n636

B. M. King, E. W. Minium, Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.

REFERENCES (TRANSLATED AND TRANSLITERATED)

N. N. Taleb, The black swan: The impact of the highly improbable. 1-st ed. Random House, 2007. [Online]. Available: https://www.stat.berkeley.edu/~aldous/157/Books/Black_Swan-sub.pdf Application date: January 05, 2024. (in English)

S. Kravchuk, «Osoblyvosti zhyttiestiikosti yak faktopu psykholohichnoi ppuzhnosti osobystosti yunatskoho viku v umovakh voiennoho konfliktu», Naukovyi visnyk Khersonskoho derzhavnoho universytetu, t. 1, vyp. 1, s. 99–105, 2018. (in Ukrainian)

S. Kravchuk, «Osoblyvosti zhyttiestiikosti yak faktopu psykholohichnoi ppuzhnosti osobystosti yunatskoho viku v umovakh voiennoho konfliktu», Naukovyi visnyk Khersonskoho derzhavnoho universytetu, t. 1, vyp. 1, s. 99–105, 2018. (in Ukrainian)

C. Guarnaccia, F. Scrima, A. Civilleri, L Salerno, «The Role of Occupational Self-Efficacy in Mediating the Effect of Job Insecurity on Work Engagement, Satisfaction and General Health», Current Psychology, vol. 37(3), s. 488–497, 2018. https://doi.org/10.1007/s12144-016-9525-0 (in English)

S. Ciairano, T. C. Callari, E. Rabaglietti, A. Roggero, «Life satisfaction: the contribution of job precariousness, sense of coherence and self-efficacy: a study in Italian adults», in book Psychology of satisfaction; B. S. Nguyen, Ed. New York, USA: Nova Science Publishers, 2012, pp. 87–108. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/265126528_Life_Satisfaction_The_Contribution_of_Job_Precariousness_Sense_of_Coherence_and_Self-Efficacy_-_A_Study_in_Italian_Adults Application date: January 05, 2024. (in English)

T. O. Haltseva, «Porivnialnyi analiz uiavlen riznykh katehorii doroslykh pro efektyvnist vlasnoi navchalnoi diialnosti», Tekhnolohii rozvytku intelektu, vol. 2, № 7(18), 2017. [Elektronnyi resurs]. Dostupno: https://psytir.org.ua/upload/journals/2.7/authors/2017/Galceva_Tetjana_Oleksiivna_Porivnjalnyj_analiz_ujavlen_riznyh_kategorij_doroslyh_pro_efektyvnist_vlasnoi_navchalnoi_dijalnosti.pdf Data zvernennia: Sich. 05, 2024. (in Ukrainian)

O. Kredentser, «Profesiina samoefektyvnist ta yii rol u zabezpechenni psykholohichnoho zdorovia personalu osvitnikh orhanizatsii v umovakh viiny ta povoiennoho vidrodzhennia: teoretychnyi analiz problemy», Orhanizatsiina psykholohiia. Ekonomichna psykholohiia, № 2/3(29), s. 52–64, 2023. [Elektronnyi resurs]. Dostupno: http://orgpsy-journal.in.ua/index.php/opep/article/view/395 Data zvernennia: Sich. 05, 2024. (in Ukrainian)

E. Krause, «Poczucie samoskuteczności studentów w karierze (komunikat z badań)», Szkoła-Zawód-Praca, nr 3(14), s. 85–107, 2012. [Online]. Available: https://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/3362 Application date: January 05, 2024. (in Polish)

V. R. Rodek, «Poczucie własnej skuteczności jako czynnik różnicujący samodzielne uczenie się studentów», Studia Edukacyjne, nr 58, s. 107–122, 2020. https://doi.org/10.14746/se.2020.58.6 (in Polish)

G. Nowak, K. Pawlas, S. Duda, A. Kulik, D. Nowak, «Poczucie własnej skuteczności a zachowania zdrowotne i satysfakcja z życia studentów dietetyki», Psychologia Rozwojowa, t. 23, nr 3, s. 83–95, 2018. https://doi.org/10.4467/20843879PR.18.018.9359 (in Polish)

G. J. Nowicki, B. Ślusarska, B. Zboina, A. Deluga, «Poczucie własnej skuteczności i umiejscowienie kontroli jako zasoby determinujące podejmowanie zachowań związanych ze zdrowiem», Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, nr 10(2), s. 18–37, 2017. [Online]. Available: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171517710 Application date: January 05, 2024. (in Polish)

Bezpeka i zdorovia na roboti u voiennyi ta pisliavoiennyi chas. Dosvid Ukrainy v umovakh rosiiskoi ahresii. 2023. [Elektronnyi resurs]. Dostupno: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---sro-budapest/documents/genericdocument/wcms_856143.pdf Data zvernennia: Sich. 05, 2024. (in Ukrainian)

Z. Juczyński, Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa, Polska, 2001. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/282417001_Narzedzia_pomiaru_w_promocji_i_psychologii_zdrowia_Pracownia_Testow_Psychologicznych_Polskiego_Towarzystwa_Psychologicznego Application date: January 05, 2024. (in Polish)

A. Łuczyńska, Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczają? Gdańsk, Polska : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004. (in Polish)

J. M. Nicklin, K. J. Williams, «Self-Regulation of Goals and Performance: Effects of Discrepancy Feedback, Regulatory Focus, and Self-Efficacy», Psychology, vol. 2, nr 3, s. 187–201, 2011. [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/228423920_Self-Regulation_of_Goals_and_Performance_Effects_of_Discrepancy_Feedback_Regulatory_Focus_and_Self-Efficacy Application date: January 05, 2024. (in English)

I. M. Łukasik, Poczucie własnej skuteczności we współpracy z grupą. Eksperyment pedagogiczny w przestrzeni akademickiej. Lublin, Polska : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013. (in Polish)

I. I. Sniadanko, «Doslidzhennia rivnia navchalno-profesiinoi samoefektyvnosti v studentiv tekhnichnykh universytetiv», Praktychna psykholohiia ta sotsialna robota, № 4, s. 7–12, 2014. (in Ukrainian)

P. Ziemiański, K. Zięba, «Znaczenie źródeł poczucia samoskuteczności u początkujących przedsiębiorców: raport z badań», Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce – teoria i praktyka, nr 2, s. 91–97, 2014. [Online]. Available: https://zie.pg.edu.pl/documents/30328766/30679239/REME_9_%282-2014%29-Art6.pdf Application date: January 05, 2024. (in Polish)

A. Bandura, Teoria społecznego uczenia się. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. (in Polish)

P. K. Oleś, Wprowadzenie do psychologii osobowości. Wyd. 2. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe «Scholar», 2005. (in Polish)

V. Jachimowicz, T. Kostka, «Satysfakcja z życia starszych kobiet», Ginekologia Praktyczna, vol. 17, nr 3, s. 27–32, 2009. (in Polish)

M. Argyle, Psychologia szczęścia. Wrocław, Polska : Wydawnictwo ASTRUM, 2004. (in Polish)

J. Czapiński, «Niekliniczne wskaźniki zdrowia psychicznego Polaków. Identyfikacja społecznych grup podwyższonego ryzyka», w Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja; J. Cz. Czabała, Red. Warszawa, Polska : Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2000, s. 231–323. (in Polish)

The Satisfaction With Life Scale / E. Diener, R. A. Emmons, R. J. Larson, S. Griffin. [Online]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16367493/ Application date: January 05, 2024. (in English)

General Self Efficacy Scale / R. Schwarzer, M. Jerusalem. [Online]. Available: https://userpage.fu-berlin.de/~health/selfscal.htm Application date: January 05, 2024. (in English)

J. J. Arnett, «Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties», American Psychologist, vol. 55(5), s. 469–480, 2000. (in English)

B. B. Frey, «Snowball Sampling», in The SAGE Encyclopedia of Educational Research, Measurement, and Evaluation. 2455 Teller Road, Thousand Oaks, California 91320: SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781506326139.n636 (in English)

B. M. King, E. W. Minium, Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa, Polska : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. (in Polish)


Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.